Kogeneracja, czyli skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła jest jedną z preferencji w zakresie ekonomicznego i jednocześnie ekologicznego wytwarzania energii.

Znalazło to wyraz w prawodawstwie unijnym w postaci Dyrektywy 2004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie promowania kogeneracji ? tzw. Dyrektywy kogeneracyjnej oraz przyjętej w ubiegłym roku DYREKTYWY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE. Główną korzyścią wynikającą z funkcjonowania układów skojarzonych jest oszczędność paliwa w porównaniu z układami rozdzielonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. Oszczędność paliwa, to jednocześnie efekt ekologiczny w postaci zmniejszenia emisji zanieczyszczeń, a w szczególności emisji CO2. 

Polska należy do krajów, w których udział produkcji ciepła z układów skojarzonych, w stosunku do łącznej produkcji w źródłach scentralizowanych, kształtuje się na stosunkowo wysokim poziomie. W 2011 roku ilość ciepła wytworzonego w skojarzeniu z energią elektryczną wyniosła 64% wytworzonego ogółem. W przedsiębiorstwach, które swoje przychody czerpią głównie z produkcji ciepła tylko 49% stanowi ciepło wytworzone w kogeneracji (ogółem 197 711 TJ, z czego w kogeneracji 96 858 TJ). Jak widać, istnieją jeszcze duże możliwości zwiększenia oszczędności paliwa, gdyby wykorzystano potencjał ciepłownictwa i budowano układy skojarzone w miejsce dotychczasowych ciepłowni. 

Kotłownie i ciepłownie zaopatrujące małe i średnie obszary odbiorców komunalnych w Polsce produkują rocznie około 100 000 TJ ciepła. Stanowi to potencjał w postaci istniejącego, stabilnego rynku zbytu ciepła, który może być wykorzystany przy przebudowie źródeł ciepła na kogeneracyjne. Szacuje się, że ze wspomnianych wyżej 100 000 TJ, po odjęciu źródeł o mocy mniejszej niż 15 MW oraz kotłów szczytowych, około 70 000 TJ ciepła mogłoby być wytwarzane w kogeneracji. Przebudowanie istniejących kotłowni i ciepłowni na elektrociepłownie (oczywiście tych, których przebudowa jest efektywna) dałoby ogromne efekty ekonomiczne i ekologiczne: dla wytworzenia w kogeneracji 70PJ ciepła i 12,4TWh energii elektrycznej, można zużyć o 69,5 PJ mniej ciepła zawartego w paliwie, niż w układzie rozdzielonym. Jeśli tym paliwem byłby węgiel, oznacza to oszczędność około 3,0 mln ton węgla rocznie, przy jednoczesnym ograniczeniu emisji CO2 o około 6,0 mln ton. 

Niestety problemem rozwoju i modernizacji systemów jest brak środków finansowych. Ciepłownictwo, w wyniku wieloletniej polityki taryfowej prowadzonej przez Regulatora w oparciu o żle skonstruowane prawo, stało się nierentowne. Majątek przedsiębiorstw ulega dekapitalizacji. Pozytywne zmiany w tym zakresie są możliwe pod warunkiem wprowadzenia rynkowej metody kształtowania cen na ciepło i odejściu od obecnie obowiązującej zasady sztywnego powiązania cen ciepła z tzw. kosztami uzasadnionymi.


Materiał udostępniony przez partnera kampanii „Misja-emisja”  ? Ciepło Systemowe 

Fot. Depositphotos