Problem niskiej emisji jest traktowany przez Gminę Godów bardzo poważnie. Szereg działań realizowanych na terenie gminy, mających na celu poprawę jakości powietrza, może jednocześnie stanowić wzór dla innych gmin wiejskich położonych na terenie Górnego Śląska.

Wizerunek Gminy Godów

Gmina Godów położona jest w południowo-zachodniej części województwa śląskiego i stanowi najbardziej wysuniętą na południe gminę powiatu wodzisławskiego. W skład gminy wchodzi siedem sołectw: Godów, Gołkowice, Krostoszowice, Łaziska, Podbucze, Skrbeńsko i Skrzyszów, obejmujących powierzchnię ponad 38 km² i zamieszkiwanych przez prawie 13 tys. mieszkańców.

Geograficznie teren gminy jest pagórkowaty, poprzecinany malowniczymi dolinami czterech rzek: Olzy, Leśnicy, Szotkówki i Piotrówki. Godów to gmina odznaczającą się wysokim udziałem terenów o wartościach przyrodniczych, na które składają się m.in. urozmaicona rzeźba terenu, wysokie walory przyrodnicze i estetyczne dolin rzecznych oraz bogactwo szaty roślinnej. Sołectwa poprzecinane są licznymi drogami i ścieżkami biegnącymi wśród zieleni do uroczych miejsc i zakątków.

Diagnoza

Władze Gminy Godów uznały ograniczenie niskiej emisji za jeden z kluczowych elementów polityki proekologicznej. Sprawę potraktowano bardzo poważnie dokonując kompleksowej oceny i analizy aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej wpływającej na zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego. W związku z powyższym została przeprowadzona diagnoza jak można przeciwdziałać zanieczyszczeniom pochodzącym z różnych źródeł oraz zidentyfikowano możliwości wykorzystywania odnawialnych źródeł energii.

Gmina opracowała szczegółową dokumentację wyznaczającą kierunki i sposoby oddziaływania na środowisko. Opracowany został program Prognoza oddziaływania na środowisko. (Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Godów. Ekspertyza Nr 291/AE/2009 z sierpnia 2009 roku), mająca na celu ocenę środowiskowych skutków realizacji zamierzeń przewidzianych w Programie Ochrony Środowiska. Program ten obejmuje następujące zagadnienia: charakterystyka ustaleń Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Godów; diagnoza stanu środowiska przyrodniczego w Gminie Godów; analiza istniejących problemów ochrony środowiska; rozwiązania mające na celu zapobieganie oraz ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko. Ponadto w roku bieżącym została opracowana Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska Gminy Godów. (Ekspertyza Nr 248/AE/2014 z lipca 2014 roku), którego nadrzędnym celem jest zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy gminy w harmonii z ochroną środowiska naturalnego. Przedstawione cele i działania są zgodne z obowiązującym ustawodawstwem oraz kierunkami działań i celami określonymi w programach różnych szczebli. W niniejszym Programie, w oparciu o wyniki analiz stanu istniejącego i prognozowanych zmian i zagrożeń stanu środowiska, określono cele systemowe i kierunki działań. Program czeka na uchwalenie przez Radę Gminy.

 W 2012 roku Rada Gminy przyjęła Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Gminy Godów,  w którym to dokumencie ujęto w kompleksowy sposób projekt rozbudowy centralnych systemów grzewczych w domach prywatnych oraz założono wzrost udziału odnawialnych źródeł w wytwarzaniu energii pierwotnej.

Modernizacja kotłowni

Władze Gminy Godów podjęły szereg działań zmierzających do realizacji wyżej wymienionych zadań. Priorytetem stała się likwidacja lub modernizacja kotłowni w domach jednorodzinnych opalanych węglem lub koksem. W latach 2008-2010 zlikwidowano 130 starych pieców c.o. i zastąpiono nowymi ekologicznymi piecami z automatycznym załadunkiem paliwa oraz piecami gazowymi. Na realizację zadania związanego z modernizacją kotłowni Gmina przeznaczyła, z budżetu, kwotę w wysokości 936 tys. zł.

Następnie w 2012 roku został opracowany Program Ograniczenia Niskiej Emisji na terenie Gminy Godów w latach 2013-2015, celem którego jest przyczynienie się do poprawy stanu środowiska oraz określenia kierunków, działań i metod ich wdrażania dla poprawy jakości powietrza na terenie Gminy. Program zakłada przede wszystkim zmianę nośnika energii pierwotnej do ogrzewania budynków z paliwa stałego na inne, bardziej przyjazne środowisku oraz na zracjonalizowanie zużycia energii. Wszystko to ma przyczynić się redukcji emisji substancji szkodliwych dla środowiska. Od 2013 roku obowiązuje regulamin udzielania dotacji z środków pozyskanych z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przeznaczonych na wymianę wyeksploatowanego kotła c.o. W latach 2013-2014 na ten cel przeznaczono 624 tys. zł dotacji z budżetu i zmodernizowano 104 kotłownie w domach indywidualnych – zainstalowano 84 piece z automatycznym załadunkiem paliwa oraz 20 pieców opalanych gazem. Obecnie jest prowadzony nabór deklaracji uczestnictwa w Programie na realizację zadania polegającego na wymianie źródła ciepła, kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltaicznych w 2015 roku.

W stronę czystej energii

Gmina realizując założenia Programu Ograniczenia Niskiej Emisji na lata 2013-2015 udziela wsparcia finansowego mieszkańcom zainteresowanym instalacją odnawialnych źródeł energii. Dzięki Programowi oraz funduszom pozyskanym z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach w latach 2013-2014 przeznaczono kwotę rzędu 465 tys. zł na dotację dla realizacji zadania polegającego na montażu 62 zestawów instalacji solarnych oraz kwotę w wysokości 30 tys. zł na dotację dotyczącą montażu 2 zestawów ogniw fotowoltaicznych.

Termomodernizacja budynków

Na przełomie ostatnich 5 lat na terenie Gminy dokonano modernizacji 10 budynków stanowiących własność Gminy, ponadto zostało wybudowane 7 wiat. Między innymi dokonano modernizacji budynków szkoły podstawowej, ośrodków kultury, budynku sołeckiego. Wśród zrealizowanych zadań należy zwrócić uwagę na: termomodernizację budynku Szkoły Podstawowej w Skrbeńsku; modernizację instalacji wraz z termomodernizacją dachu w budynku Szkoły Podstawowej w Łaziskach; termomodernizację wraz z robotami wykończeniowymi w budynku Wiejskiego Ośrodka Kultury w Gołkowicach; termomodernizację wraz z przebudową instalacji c.o., cwu, modernizacją instalacji elektrycznych i słaboprądowych, modernizacją kotłowni, przebudową instalacji wody zimnej i kanalizacji wraz z robotami wykończeniowymi w budynku Szkoły Podstawowej w Krostoszowicach; przebudowę budynku użyteczności publicznej na parceli nr: 1486/153 w Skrzyszowie przy ul. Wyzwolenia 12.; przebudowę budynku sołeckiego w Podbuczu; wymianę i rozbudowę wraz z termomodernizacją budynku OSP w Łaziskach przy ul. Powstańców Śląskich 95 i 97.

Zakres prac przeprowadzonych w przedmiotowych budynkach, stanowiących własność Gminy, obejmował wykonanie termomodernizacji (ocieplenia ścian zewnętrznych i dachów budynków) wraz z wymianą stolarki okiennej i drzwiowej, przebudowy i modernizacji instalacji wod-kan, instalacji c.o., instalacji elektrycznej, teletechnicznej, przebudowy i modernizacji kotłowni, zabudowy instalacji solarnej wspomagającej przygotowanie cwu, robót związanych z dostosowaniem budynku do aktualnych przepisów p. poż oraz malowanie wszystkich pomieszczeń w poszczególnych budynkach.

Walka z azbestem

Władze zajęły się także problemem wyrobów zawierających azbest. Gmina Godów od 2003 roku udziela wsparcia finansowego mieszkańcom na usuwanie elementów zawierających azbest z budynków jednorodzinnych, pomieszczeń gospodarczych czy stodół. W latach 2009-2011 zutylizowano ponad 120 ton azbestu, na co Gmina udzieliła dotacji z własnych środków z budżetu w kwocie ponad 87 tys. zł. W 2012 roku Rada Gminy przyjęła Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Godów na lata 2012-2032, którego celem jest doprowadzenie do stopniowej eliminacji wyrobów zawierających azbest z otoczenia człowieka oraz ich bezpiecznego unieszkodliwienia. Na podstawie programu przeprowadzona została inwentaryzacja wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy. W programie opisano ogólne mechanizmy i zasady pomocy, której Gmina zamierza udzielić osobom decydującym się na usunięcie elementów zawierających azbest z budynków jednorodzinnych, pomieszczeń gospodarczych czy stodół. Pomoc ma zachęcić do podejmowania działań oraz zmniejszyć ryzyko związane z nieprawidłowym ich wykonaniem. Od 2012 roku zostały uruchomione środki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach przeznaczone dla mieszkańców gminy likwidujących pokrycia dachowe z wbudowanymi elementami zawierającymi azbest. Dzięki otrzymanym środkom w latach 2012-2013 udało się zutylizować ponad 70 ton odpadów zawierających azbest.

Ograniczyć ruch

W gminie podjęto działania mające na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych. Na przełomie ostatnich kilku lat została rozbudowana sieć dróg dojazdowych do pól i wyremontowano szereg dróg gminnych. Ponadto należy zwrócić uwagę, że przez teren gminy będzie przebiegała Droga Główna Południowa, której celem jest ograniczenie ruchu tranzytowego przebiegającego przez gminę. Gmina Godów partycypuje w kosztach budowy przedmiotowej drogi.

Warto również zwrócić uwagę, że Gmina Godów jest beneficjentem projektu pod nazwą: Usprawnienie dojazdu do terenów inwestycyjnych poprzez budowę drogi dojazdowej oraz modernizację ul. 1 Maja w Godowie i Skrzyszowie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013. Przedmiotowy projekt skierowany jest przede wszystkim na wzmocnienie atrakcyjności gospodarczej gminy poprzez udostępnienie dojazdu do terenów inwestycyjno-komercyjnych, tzw. ?Pola Gołkowice?, wraz z poprawą jakości istniejącej infrastruktury drogowej. Zakres inwestycji w ramach projektu obejmował realizację trzech zadań:budowa nowej drogi wraz z kanalizacją deszczową i oświetleniem pomiędzy autostradą A1 a strefą przemysłową; budowa chodnika wraz z odwodnieniem oraz remont nawierzchni ul. 1 Maja w Godowie i Skrzyszowie; modernizacja ul. 1 Maja w Godowie na odcinku od ul. Gliniki do nieczynnego przejazdu kolejowego w ciągu ul. 1 Maja w Godowie, budowa ronda w okolicach skrzyżowania ul. 1 Maja z ul. Powstańców Śl. i ul. Gliniki.

Edukacja – podnoszenie świadomości mieszkańców na temat niskiej emisji

Lokalne władze nie zaniedbują edukacji mieszkańców gminy na temat zagrożeń związanych z niską emisją. W związku z powyższym Gmina Godów przystąpiła do konkursu organizowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z siedzibą w Katowicach pod nazwą: ?Kampania informacyjno-edukacyjna dotycząca gospodarki odpadami na terenie gminy?. W ramach przeprowadzonego konkursu Gmina otrzymała dofinansowanie ze środków Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na realizację szeregu zadań, polegających na zaprojektowaniu i wydrukowaniu ulotek i plakatów informacyjnych, opracowaniu prezentacji multimedialnej na potrzeby kampanii informacyjnej, przeprowadzeniu prelekcji informacyjnych na zebraniach wiejskich i w szkołach oraz zorganizowaniu konkursów dla dzieci i młodzieży.

W ramach zebrań wiejskich oraz innych spotkań z mieszkańcami przedstawiano w formie prezentacji multimedialnej informacje o zagospodarowaniu odpadów komunalnych na terenie gminy oraz przedstawiono jakie niebezpieczeństwa grożą ludziom, gdy śmieci są spalane. Ponadto w ramach tych spotkań uczestnikom przekazano materiały wspierające działania na rzecz ochrony środowiska.

W ramach propagowania działań z zakresu ochrony środowiska, mających na celu wzrost świadomości ekologicznej wśród mieszkańców została przeprowadzona akcja edukacyjna w postaci dystrybucji ulotek, które mają uświadomić społeczeństwo o szkodliwości spalania odpadów. Gmina przystąpiła również do akcji Kochasz dzieci – nie pal śmieci. Ponadto w ramach projektu związanego z szerzeniem świadomości wśród mieszkańców na temat niskiej emisji zostały opracowane materiały informacje w ramach realizacji zadania Segregując dzisiaj-jutro będzie lepsze! – kampania edukacyjno – informacyjna w zakresie gospodarki odpadami w gminie Godów.

Nie zapomniano również o najmłodszych mieszkańcach gminy. W latach 2010-2012 w szkołach i przedszkolach na terenie gminy prowadzone zostały zajęcia propagujące ekologiczny styl życia. W celu ich realizacji opracowane zostały przez nauczycieli specjalne programy zajęć i ćwiczeń na temat wpływu zanieczyszczonego powietrza na życie ludzi, zwierząt i roślin, co ma przełożyć się na wykształcenie właściwych ekologicznych postaw wśród dzieci i młodzieży na przyszłość. Ponadto organizowane są wyjazdy dzieci do centrum edukacyjnego celem kreowania właściwych postaw i poszerzania wiedzy na temat ekologii.

Dodatkowo pod patronatem Wójta Gminy zostały zorganizowane konkursy i happeningi:

a)      W 2013 roku został zorganizowany konkurs na terenie szkół położonych w granicach gminy w ramach realizacji zadania ?Segregując dzisiaj-jutro będzie lepsze! – kampania edukacyjno – informacyjna w zakresie gospodarki odpadami w Gminie Godów? dofinansowanego ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach w ramach konkursu ?Kampania informacyjno – edukacyjna dotycząca gospodarki odpadami na terenie gminy?. Do udziału w konkursie zgłoszone zostały 43 projekty plastyczne, z czego 33 prace uczniów Szkół Podstawowych i 10 prac uczniów Gimnazjów. Dla laureatów zostały przewidziane nagrody i upominki;

b)      W 2013 roku został zorganizowany konkurs na prezentację multimedialną oraz film promujący edukację ekologiczną. Konkurs został zrealizowany w ramach realizacji zadania ?Segregując dzisiaj-jutro będzie lepsze! – kampania edukacyjno – informacyjna w zakresie gospodarki odpadami w Gminie Godów?, dofinansowanego ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, w ramach konkursu ?Kampania informacyjno – edukacyjna dotycząca gospodarki odpadami na terenie gminy?. Do udziału w konkursie zgłoszone zostały 33 prace multimedialne. W kategorii film nie zgłoszono żadnego projektu. Dla laureatów zostały przewidziane nagrody i upominki.

Inne działania

Ograniczenie niskiej emisji na terenie gminy, oprócz podejmowania działań doraźnych, zmierzających wprost do jej ograniczenia, odbywa się przez różnorakie inne działania mające pobudzać świadomość mieszkańców.  W dniu 28 czerwca 2013 r. przy Ośrodku Kultury w Skrzyszowie odbyły się targi promujące ekologiczne systemy ogrzewania oraz odnawialne źródła energii. W targach wzięło udział 7 firm. W ramach odbywających się podczas targów prelekcji można było zasięgnąć informacji o środkach finansowych, którymi dysponuje Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach na dofinansowanie zadań związanych z ochroną środowiska, finansowaniu mikroinstalacji fotowoltaicznych, instalacji solarnych oraz udzielaniu przez Bank Spółdzielczy kredytów i dotacji na zakup kolektorów słonecznych. W trakcie targów można było uzyskać szereg informacji z zakresu świadczenia usług odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych. Targi cieszyły się ogromnym zainteresowaniem mieszkańców, w związku z czym rok później w dniu 15 czerwca 2014 roku w Godowie zostały zorganizowane targi, na których kilkanaście firm zaprezentowało nowoczesne systemy ogrzewania oraz odnawialne źródła energii. Ponadto w dniu 2 czerwca 2014 roku w Gminnym Centrum Kultury w Godowie zostało zorganizowane spotkanie z zewnętrzną firmą HOVEN, która miała przeprowadzić prelekcję oraz przedstawić szereg informacji na temat instalacji kolektorów słonecznych. Spotkanie cieszyło się ogromnym zainteresowaniem mieszkańców.

W dniu 09 maja 2013 r. na terenach rekreacyjnych w Krostoszowicach przeprowadzono akcję sadzenia drzewek. Krostoszowicka młodzież pod opieką dyrektora Szkoły Podstawowej oraz swoich nauczycieli przybyła w okolice boiska sportowego ?ORLIK?  aby posadzić kilkadziesiąt młodych drzewek. Akcję zorganizowano i przeprowadzono z inicjatywy Wójta Gminy.

Dodatkowo, aby ograniczyć ilość spalanych odpadów w domach jednorodzinnych oraz wykształcić u mieszkańców poczucie odpowiedzialności za czyste powietrze, są organizowane kontrole w gospodarstwach domowych z zakresu przestrzegania ustawy o odpadach dotyczących zakazu spalania odpadów w domowych paleniskach.

Z innych działań podejmowanych przez władze Gminy można zwrócić uwagę np. na zakup fabrycznie nowego samochodu Renault Master ? wywrotka z podwójną kabiną dla brygady gospodarczej oraz 2 samochody MAN przeznaczone dla straży pożarnej. Samochody spełniają wszystkie wymogi stawiane przez UE odnośnie emisji spalin, aby jak najmniej zanieczyszczać środowisko naturalne szkodliwymi związkami chemicznymi pochodzącymi ze spalin. Ponadto została zbudowana ścieżka rowerowa przebiegająca przez niektóre sołectwa gminy, mająca na celu zachęcić mieszkańców do uprawiania sportów i promowania zdrowego stylu życia.

W świetle powyższego wszystkie działania podejmowane przez władze Gminy mają na celu wpływać w realny sposób na ograniczenie niskiej emisji, która jest szkodliwa dla życia człowieka. Ponadto Gmina przymierza się do opracowania nowego Programu Ograniczenia Niskiej Emisji na lata 2016-2020, w ramach którego nacisk położony będzie na zmianę świadomości mieszkańców, modernizację kotłowni oraz montaż odnawialnych źródeł energii.

Źródło: Urząd Gminy Godów

Fot. Depositphotos/logoboom