Tylko 10% polskich gmin realizuje bądź realizowało program likwidacji niskiej emisji, ale już co czwarty samorząd prowadzi aktywną edukację ekologiczną w tym zakresie ? wynika z badań ankietowych przeprowadzonych w ramach kampanii ?Misja-emisja?. W działania na rzecz likwidacji niskiej emisji angażuje się też większość przedsiębiorstw ciepłowniczych.

?Misja-emisja? to ogólnopolska kampania edukacyjno-informacyjna, która stawia sobie za cel ograniczenie poziomu zanieczyszczenia powietrza, spowodowanego niską emisją. Mają temu służyć takie działania jak podnoszenie świadomości społeczeństwa w zakresie zagrożeń dla zdrowia ludzi i środowiska, jakie niesie za sobą korzystanie z nisko sprawnych urządzeń grzewczych czy też spalanie złej jakości paliw energetycznych. ?Misja-Emisja? pokazuje także, jak ważny jest dobry stan techniczny urządzeń i instalacji kotłowych oraz prawidłowa ich eksploatacja.

Ograniczenia budżetowe

W ramach projektu przeprowadzono badania ankietowe wśród jednostek samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorstw zajmujących się wytwarzaniem i/lub dostawą ciepła. Do 2482 gmin skierowano kilka pytań dotyczących inwestycji związanych z gospodarką niskoemisyjną. Odpowiedzi udzieliło 67% z nich.

Jedno z głównych pytań w ankiecie dotyczyło inwestycji przeprowadzonych przez gminę przez ostatnich pięć lat w budynkach będących ich własnością. Okazało się, że aż 79% gmin podjęło takie inwestycje ? w postaci termomodernizacji budynków. Tyle że sama termomodernizacja nie świadczy jeszcze o znaczącym zaangażowaniu się w gospodarkę niskoemisyjną. Kolejnym instrumentem wsparcia miał się okazać system dofinansowania projektów dla mieszkańców na termomodernizację budynków mieszkalnych. A to ma już znaczący wpływ na ograniczenie niskiej emisji. Niestety, takie dofinansowanie było w stanie zapewnić mieszkańcom jedynie 11,4% gmin. Powody były prozaiczne ? ograniczenia budżetowe. Badania pokazały również, że tylko co siódma gmina (14,1%) w ciągu ostatnich pięciu lat rozbudowała miejską sieć ciepłowniczą.

Istotną kwestią w badaniach było także pytanie dotyczące odnawialnych źródeł energii, które są jedną z głównych alternatyw dla ciepła pozyskiwanego ze spalania w piecach węgla bądź odpadów. W tym przypadku gminy wykazały się większą współpracą z mieszkańcami i ? przy wykorzystaniu środków unijnych ? udzieliły wsparcia finansowego mieszkańcom w celu skorzystania przez nich ze źródeł odnawialnych. Taką formę pomocy zadeklarowało 37,5% gmin.

Najgorsze wyniki przyniosło zadane wprost pytanie o to, czy na terenie gminy opracowano i zrealizowano program likwidacji niskiej emisji. Odpowiedzi twierdzącej udzielił zaledwie co dziesiąty samorząd (10%). Pewnym pocieszeniem jednak może być fakt, że wyniku nie trzeba traktować wiążąco. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można bowiem przyjąć, że programy likwidacji niskiej emisji prowadzone są często nie jako spójna strategia, lecz pojedyncze akcje, które mają wpływ na likwidację niskiej emisji. Tym bardziej że spora część gmin (41%) kładzie duży nacisk na działania prewencyjne i prowadzi aktywną edukację ekologiczną w zakresie przeciwdziałania niskiej emisji ? w postaci kampanii informacyjnych czy lekcji w szkołach.

Aktywne PEC-e

W ramach projektu ?Misja-Emisja? ankietę wysłano również do 500 przedsiębiorstw zajmujących się wytwarzaniem i/lub dostawą ciepła (tzw. PEC-ów), jednakże odpowiedzi udało się uzyskać jedynie od ok. 37% z nich. Jakie wyniki przyniosły badania? Okazało się, że znacząca większość przedsiębiorstw ciepłowniczych (76,6%) włącza się w działania związane z likwidacją niskiej emisji. Do podstawowych działań w tym kierunku (rysunek) zaliczane są: rozbudowa sieci ciepłowniczej, co deklaruje niemal połowa ankietowanych (48,8%), i polityka cenowa, która ma zachęcić mieszkańców do przyłączenia się do ciepła systemowego (34,5%). Co czwarte przedsiębiorstwo promuje też ciepło systemowe poprzez dni otwarte ciepłowni (27,4%).



Działania podejmowane przez ciepłownie, mające zachęcać mieszkańców do przyłączenia się do miejskiej sieci ciepłowniczej (wartości nie sumują się do 100%, gdyż możliwe było podanie kilku odpowiedzi) 

Analizując stan ciepła systemowego w Polsce, które ma znaczący wpływ na ograniczenie emisji szkodliwych pyłów do atmosfery, tylko 5% ciepłowni określiło, że swoim zasięgiem pokrywa 81-100% budynków na terenie prowadzonej przez siebie działalności. Z kolei najwięcej przedsiębiorstw (36,6%) określiło, że swoim działaniem pokrywa 41-60% budynków, a co dziesiąte przedsiębiorstwo przyznało się, że ich zasięg to maksymalnie 20% budynków.

Lech Bojarski

Fot. Depositphotos/Huhli13